Professor Doctor Douwe Biesma is behalve CEO van het St. Antoniusziekenhuis en hoogleraar interne geneeskunde aan de Universiteit van Utrecht ook voorzitter van Santeon: een keten van zeven ziekenhuizen die veel gegevens uitwisselen ter verbetering van de zorg. Hij spreekt er uitgebreid over op het Data Driven Healthcare Congres op 23 november in Utrecht. Hier een voorproefje.
De overheid is voorstander van marktwerking in de zorg. Als gevolg daarvan beschouwen ziekenhuizen elkaar als concurrenten. Dat geldt echter niet voor de leden van Santeon: een keten van zeven ziekenhuizen, verspreid over heel Nederland, die samen de kwaliteit van zorg verbeteren door data te vergelijken en elkaars best practices over te nemen. Voorzitter Douwe Biesma: “Deze samenwerking – in het belang van de patiënt – is uniek in Nederland. Bijzonder is dat wij naar elkaar en naar patiënten heel transparant zijn over de uitkomsten van onze zorg. Daarnaast kopen wij gezamenlijk in, waardoor we veel scherpere prijzen kunnen bedingen.” De Santeon-ziekenhuizen liggen geografisch verspreid over het land. “Onze spreekwoordelijke achtertuinen grenzen dus niet aan elkaar. Dat was een bewuste keuze, want daardoor zijn we geen concurrenten van elkaar. Dat willen we zo houden. Als een ziekenhuis dat dicht bij een van onze locaties ligt zich bij ons wil aansluiten, zeggen we nee.”
Shared decision making
Santeon verbetert de zorg door gegevens te delen. Een echte data driven organisatie dus. Biesma: “Een data driven organisatie voldoet wat mij betreft aan twee criteria. Eén: zo’n organisatie maakt zijn kwaliteit inzichtelijk en stuurt op verbeterprocessen. Dat kan alleen als je je prestaties vergelijkt met andere organisaties, want anders heb je geen referentie en weet je niet of je het nou goed doet of slecht. Twee – en daar zal ik het in mijn presentatie op het congres met name over hebben – is dat wij heel veel data hebben. Bijna vijftien procent van de Nederlandse ziekenhuizen zit bij Santeon. We hebben dus heel veel gegevens. Die kunnen we gebruiken in het gesprek met de patiënt. Dat leidt tot shared decision making.”
Probleemloos doorverwijzen
Biesma geeft een voorbeeld. “Stel, een man met prostaatkanker is bij ons in behandeling. We weten hoe oud hij is, of er bijkomende aandoeningen zijn enzovoorts. In ons bestand met 9.500 patiënten hebben we er pakweg honderd met een vergelijkbaar profiel. Bij die honderd zijn deze behandelingen ingezet en dit waren de resultaten. Zowel de dokter als de patiënt ziet dus welke aanpak de meeste kans op succes heeft.”
Als het ene Santeon-ziekenhuis op een bepaalde behandeling een betere track record heeft dan het andere, wordt de patiënt doorverwezen. Biesma: “Zo opereert het Catharinaziekenhuis in Eindhoven geen prostaatkanker meer, maar wordt er geopereerd in het Canisius-Wilhelminaziekenhuis in Nijmegen, ook aangesloten bij Santeon, zodat de volumes worden gebundeld en de kwaliteit toeneemt.”
Regierol voor overheid
Biesma maakt er geen geheim van dat de uitwisseling van gegevens al jaren voor hoofdbrekens zorgt. “In 2010 hebben wij al eens gedacht over een gezamenlijke ICT-architectuur. Dat is toen niet gelukt. Evenmin lukte het ons te komen tot één elektronisch patiëntendossier voor alle Santeon-ziekenhuizen. We krijgen dat in Nederland niet goed voor elkaar. Elders lukt dat wel, bijvoorbeeld in Denemarken en Estland. Daar zegt de overheid gewoon: dít is het systeem en iedereen werkt erin en heeft er toegang toe. De overheid zou hierin veel meer de rol van regisseur moeten pakken. Bijna iedereen in de zorg is het erover eens dat we ten behoeve van betere zorg over een aantal privacy-issues heen moeten stappen en dat keuzes voor ICT-systemen moeten worden gecentraliseerd. De overheid moet de regie nemen.”
Keuzematrix
Zijn presentatie op het congres Data Driven Healthcare draait om twee topics, verklapt Biesma alvast. “Ten eerste vertel ik hoe we binnen Santeon data ontsluiten en delen en onszelf met elkaar vergelijken. Ten tweede licht ik toe hoe we patiënten helpen op basis van hun persoonlijke risicoprofiel te kiezen voor de behandeling die het beste bij hun past, of te kiezen voor geen behandeling. Dat doen we op grond van big data. Een goed voorbeeld is de rekenregel die we binnen Santeon hanteren voor mannen met prostaatkanker. We nemen daarin zaken mee als comorbiditeit, actuele medicatie en leeftijd. Daar rolt uit wat voor die persoon het beste is: radiotherapie, chirurgie of hormonale therapie. Je kunt een patiënt dan ook mogelijkheden op maat bieden. De een wil misschien dat de tumor helemaal verdwijnt. De ander vindt het misschien belangrijker zo lang mogelijk continent en potent te blijven. Kortom: we bieden patiënten een keuzematrix. Welke uitkomst de behandeling heeft is dan bepalend voor de behandelmethode die hij kiest.”
